Historiek van de VLO

Op 3 januari 1856 werd te Brussel een “Société des décorés de l’Ordre de Léopold / Vereniging van de met de Leopoldsorde onderscheiden personen” opgericht. Zij staat onder het beschermheerschap van Z.K.H. de Graaf van Vlaanderen, haar Erevoorzitter.

Het Artikel 2 van haar statuten of reglement omschrijft de doelstellingen:

• de filantropie;
• het behoud van de verbondenheid;
• de nauwgezette naleving onder de leden van haar devies (dezelfde als deze van de Natie: “Eendracht maakt macht”.

Om lid te worden van de Vereniging, moet men met de Leopoldsorde onderscheiden zijn en “publieke waardering genieten”. De kandidaat moet voorgedragen worden door twee leden die belast zijn met een onderzoek naar de moraliteit (goed gedrag) van de kandidaat vóór zijn voordracht!

Deze voordracht van de kandidaat gaat met een zeker ceremonieel gepaard: de toegelaten kandidaat wordt geïntroduceerd door de Commissarissen voorzien van hun onderscheidingen. Na lectuur van het reglement en van het toelatingsproces-verbaal door de secretaris, richt de voorzitter een “broederlijke redevoering” tot het nieuwe lid en nodigt deze uit zich “als goed en trouw lid” naar het reglement te voegen. Vervolgens laat hij hem de volgende eed afleggen:

“Ik zweer niets te ondernemen dat de eerbiedwaardigheid van de Leopoldsorde zou kunnen aantasten en van mij volledig naar het reglement te schikken en mij als een loyaal en toegewijd lid te gedragen.”

Een toetredingsrecht van 5 frank en een jaarlijkse lidmaatschapsbijdrage van 12 frank worden geëist.

De leden zijn aan bepaalde verplichtingen onderworpen: het bijwonen van de verjaardagsvergaderingen van 21 juli en 16 december, aanwezigheid bij de begrafenisplechtigheden van overleden leden en bij bestuursverkiezingen. Behalve deze verplichte vergaderingen zijn er ook afgesproken vergaderingen die op de eerste maandag van de maand plaats vinden. Afwezigheden worden met boetes gesanctioneerd.

Na een eerste herziening van de statuten in 1862, voorziet de Vereniging zich op 2 maart 1870 van statuten conform de wet van 3 april 1851 met betrekking tot de vereniging van onderlinge bijstand.

In deze statuten zijn effectieve en ereleden voorzien. De toelatingsvoorwaarden blijven ongewijzigd maar het ceremonieel wordt vereenvoudigd: er is geen sprake meer van de eed!

Er zijn twee soorten bijeenkomsten voorzien: gewone en buitengewone vergaderingen. Eerstgenoemde hebben elke eerste woensdag van de maand plaats, laatstgenoemde bij feestelijkheden, begrafenisplechtigheden … De aanwezigheid bij buitengewone vergaderingen is verplicht voor de effectieve leden die in Brussel of de voorsteden van de hoofdstad wonen.

Nieuw element in de statuten is een tussenkomst in de gezondheidszorgen en in de begrafeniskosten. Elk effectief lid uit Brussel of de voorsteden heeft recht, en dit onder bepaalde voorwaarden, voor hemzelf, zijn vrouw en zijn inwonende ongehuwde kinderen, op de zorgen van een arts van de Vereniging en op de geneesmiddelen die deze laatste voorschrijft.

Bij het overlijden van een lid uit Brussel of uit de voorsteden, neemt de Vereniging, behalve bij verzet van de familie, de begrafeniskosten op zich voor een forfaitair bedrag van 120 frank. Voor een lid dat buiten de hoofdstad woont, zal deze som aan de erfgenamen gestort worden.

Bij afwezigheid van rechtsgeldige documenten, wordt verondersteld dat deze eerste Vereniging van de Leopoldsorde tijdens de oorlog van 1914-1918 van het toneel verdwenen is.

De huidige Vereniging werd opgericht met de persoonlijke steun van Koning Albert I voor de honderdste verjaardag van de Orde.

Bij deze gelegenheid ontvangt de Koning, vergezeld door hoogwaardigheidsbekleders van het Paleis, een afvaardiging van de Hulpbetoonvereniging van de Orde. Deze afvaardiging wordt aangevoerd door Graaf de Broqueville, Eerste Minister, Minister van Staat en ouderdomsdeken van de dragers van het Grootlint van de Orde. Hij is vergezeld van de Heer Hymans, Minister van Buitenlandse Zaken, en van twintig van de stichtende leden die het Bestuur van de Vereniging uitmaken.

De Eerste Minister spreekt een redevoering uit waarin hij aan de Koning de oprichting van de Vereniging aankondigt en hem verzoekt het eerste exemplaar te aanvaarden van de statuten en de repliek van de medaille welke door de Munt geslagen werd ter gelegenheid van de stichting van de Orde.

In zijn antwoord, wenst de Koning de Eerste Minister en het Bestuur van de Vereniging van harte geluk met hun initiatief en hij bedankt hen voor deze blijken van trouw en vaderlandsliefde.

Sedert die dag, worden alle daden van de Vereniging geïnspireerd door de woorden die Koning Albert I tot haar stichters richtte:

"Indien het dragen van deze over heel de wereld gewaardeerde onderscheiding een eer betekent, legt het ook plichten op, plichten ten opzichte van het Vaderland, ten opzichte van zichzelf, ten opzichte van de naaste."

De statuten van de hulpbetoonvereniging van de leden van de Leopoldsorde werden in de bijlagen van het Belgische Staatsblad van 9 juni 1934 gepubliceerd.

Zoals elke vereniging heeft de Vereniging van de Leopoldsorde zich aan de wijzigingen van de gewoontes van haar leden kunnen aanpassen. De wijzigingen van de statuten werden gepubliceerd in de bijlagen van het Belgisch Staatsblad van 5 september 1968, 2 september 1982, 26 maart 1998, 21 juni 2004, 24 juli 2014 en 28 mei 2019.

Graaf de Broqueville, Eerste Minister, is de eerste voorzitter van de Vereniging.

• Luitenant-generaal Biebuyck;
• De Heer Georges Theunis, Minister van Staat;
• Prins Amaury de Mérode, Ere Grootmaarschalk van het Hof;
• Baron Lepage, Ere Eerste Voorzitter van de Raad van State;
• De Heer Jean-Marie Piret, Emeritus Procureur generaal bij het Hof van Cassatie, Ere-Cabinetschef van de Koning.

Sedert 2013, staat de Heer Xavier De Riemaecker, Ere-Advocaat generaal bij het Hof van Cassatie, aan het hoofd van de Vereniging.

De eerste vestiging was aan de Wetenschapsstraat, 27 te Brussel in een voornaam herenhuis dat in 1939 door haar grootste weldoener, de Heer V. Khorassandjian, van Armeense origine, geschonken werd als dankbetuiging aan zijn nieuw vaderland.

In 1967 vestigt het Huis van de Orde zich aan het nummer 50 van de Troonstraat te Brussel.

In 1972, wordt de zetel, ten gevolge van de onteigening van het Huis van de Orde, naar de Notarisstraat, nummer 9 te Elsene overgebracht en daar bevindt hij zich nog steeds.

Met het oog op de 150^ste verjaardag van de Orde in 1982, heeft de Vereniging van de Leopoldsorde beslist een herdenkingspenning in gepatineerd brons of in zilver met een doorsnede van 50 mm uit te brengen. Op de voorkant werd de gravure van Borrel van de originele penning uit 1832 hernomen; deze stelt een borstbeeld van Koning Leopold I in uniform voor en draagt de inscriptie: ORDRE DE LEOPOLD 1832-1982 LEOPOLDSORDE. Op de achterkant staat het Burgerkruis van de Orde, gegraveerd door Jehotte (1846) met de inscriptie: L’UNION FAIT LA FORCE – EENDRACHT MAAKT MACHT.